Alevilik Ritüelleri Alevilik yapıtasları
/ 16
Alevilik Sünnilik Şiilik
ŞİİLİKLE, ALEVİLİK ARASINDAKİ FARKLAR VE ORTAK BENZERLİKLER
Şiilik, Arapça’da (Ş.Y.A) kökeninden gelme bir kelimedir ve yaygın olarak “Taraflar” anlamına gelir.Bu Hz.Ali ve Ehl-i Beyt taraflarıdır. “ Alevi” kelime olarak Ali’ye bağlı olanlar anlamına gelir Hz.Ali’nin soyundan gelenlerin isimlerinin önüne konulan bir takıdır. Şiiler ve Aleviler her ikisi de Ehl’i Beyt’e bağlı , 12 imamlara bağlıdır. İnanç temelleri aynıdır bunun dışında ibadet uygulama ,düşünce yapısı olarak birbirinden farklıdır
1-Şiilikte ikrar ve biat yoktur.sadece tanıklık ve bağlılık vardır., Alevilikte ise ikrar,biat ve teslimiyet vardır.
2-Şiilikte minhâç ( aydınlık yol) yani tasavvuf ve tarikat yoktur.Alevilik ise, minhâç ve erkan,yani tasavvufi yoludur.(Aydınlık yoludur).Ehli Sünnet gibi hareket eder ve Sünni düşünceyi paylaşırlar..
3-Şiilik şeriata bağlı kalınır,Alevilik ise, şeriat, tarikat, marifet, ve hakikat aşamalarını kabul edilir.
4-Şiilikte, musahip olma koşulu yoktur, Alevilikte ise musahip olma koşulu vardır.
5-Şiilikte mut’a nikahı evlilikleri kabul edilir.Alevilikte ise mut’a nikahının varlığı kabul edilmez. Genellikle tek eşliliği kabul eder.
6-Şiilikte, zikir, semah ve müzik ibadete sokulmaz..Alevilikte ise bunlar ibadetin temel öğeleridir
7-Şiilikte dinin şartı beştir.Tevhit, Adalet, Nübüvvet, imamet ve mead’dır. Alevilikte altıdır. Alevilikte Velayet inancı eklenir.Bunlar,Usul-i Din’dir.
8-Şiilikte dinin ayrıntılara ait koşulları (Füru-ı Din )ondur. a-Namaz,b-Oruç,c- Hac d-Zekat e- Cihat etmek f- Humus g- Peygamber soyuna tevella etmek h- Peygamber ve Ehl-i Beyt düşmanlarını teberra ( dışlamak) j-İlahi emirleri tutmak, k-Yasaklarından kaçınmak.
9-Alevilikte,mürşit,rehber,talip veya muhip,yol oğlu gibi kavramlar vardır.Şiilikte bunların hiç biri yoktur.
10-Alevilikte;Pir, mürşit, rehber, talip, musahiplik gibi kavramlar vardır.Şiilikte bunlar yoktur...
11-Alevilikte 4 kapı 40 makam anlayışı vardır. Bunlar şeriat, tarikat, marifet , hakikat tır ve her kapının 10 menzili vardır. Şiilikte ise sadece şeriat vardır.
12-Aleviler ibadetlerinde musiki ile cem olurlar. Şiilikte ise bunlara yer verilmez. Şiilikte Alevilik arasındaki benzerlik Ehl-i Beytin sevgisidir. Şiilik Şeriattır, Alevilik Tasavvuftur. (Bk.H.Kaya,Alevilik Tanıtımı ve İlkeleri)
ALEVİLİKLE, SUNNİ İSLAM ARASINDAKİ FARKLAR
1-Alevilik tasavvufi batini yorumu esas alır. Sunilikte ise Emevi şeriatına uygun hareketleri esas alırlar
2-Alevilik Ehl-i Beyt yorumudur.Sünnilik, Emevi yorumudur.
3-Alevilik sevgi ve aşk ile Hakka gitmeyi esas alır. Sunilik korkuya, şekle dayalı inancı esas alırlar.
4-Alevilikte 4 kapı 40 makam vardır ve 3 sünnet 7 farz , 12 erkan vardır Sunilikte bu yoktur. Sunilikte 5 vakit namaz vardır. İslam’ı 5 şarta imanı 6 şarta dayandırırlar.
5-Hac, zekat vardır. Alevilikte hac anlayışı gönülleri fethetmektir.Alevilikte zekat değil paylaşım vardır.Sünnilikte inanç ritüelleri tamamen farklıdır. Alevilerde cem vardır. Secde ademedir. İbadetinde musiki ve aşk vardır. Kabe gönüldür.
6-Alevilikte varolan dört kapı kırk makam, üç sünnet, yedi farz, on iki erkan Sünnilikte yoktur. Sünnilikte ise beş vakit namaz ve İslam’ın 5 şartı vardır. Allah’tan korkmak vardır. 5 vakit namaz vardır. Hac, zekat vardır.
7-Alevilikte Allah’a sevgi vardır. İnsana sevgi saygı vardır. Muharrem orucu, Hızır orucu vardır. 48 Perşembe orucu, Hızır orucu, Nevruz bayramı vardır. Sünnilikte bunlar yoktur
8-Alevilikte Cem ve niyaz vardır. Sünni inanç bunları reddeder.
Sünni İslam’la Alevilerin ortak tek noktaları;Hz. Peygambere ve Kuran-ı Kerimine ve de Allah’ın birliğine inanmaktır. Başka inançsal bağlılığı yoktur.
Alevi erkanları bazıları şunlardır:
Doğum,sünnet, Hakka yürüme,ikrar verip nasip alma, musahip edinme ve görgü ,Ayn-ül Cem, Tarikat Erkanı, Tevhit, Veladet-i Nebi(Hz.Muhammed ve Hz.Ali’nin doğum günlerini kutlanır)Baş okutma Erkanı,Tarikat kavline göre yükseliş Erkanı, Marifet Erkanı , Sema etmek, Matem ve Oruç Erkânı, Düşkünlük Erkânı gibi erkânlar da Aleviliğin temel inançlardır.
Alevilikte İbadetin Temel Şartları
1-İman:Alevilikte ibadet yapabilmek için iman sahibi olmak,
2-İkrar:Alevi (yoloğlu) olabilmek için peygamber soyundan gelen ve o soy tarafından kendisine görev verilen bir Mürşide söz verip bağlanmak şarttır.
3-Erkân: musahip tutup görgü kavline girmek, 48 Cuma cem’e katılıp,Hak lokması dağıtmak, mürşidin dediklerini uygulamak.
4-Takva: Allah’ı sevmek , O’nu darıltmamak için gayret sarf etmek,eline, diline, beline sahip olmak, eşine aşına, işine sadık olmak, özüne , sözüne, sazına, gözüne, doğru olmak, ağlayanı güldürmek, boşalttığını doldurmak, yıktığı varsa yapmak, gördüğünü örtmek, görmediğini söylememek, eliyle koymadığını ve hak etmediğini almamak,on sekiz bin alemi hak bilmek,yetmiş iki milleti bir görmektir.Al
5-Allah : özünde iman, sözünde,takvayı yüzünde bilmek,bilcümle varlık onun elinden ve dilinden emin olmak.
6-Amel: İlim sahibi olmak , inandıklarını uygulamak, yedi nefis mertebesini ve dört kapı, kırk makamı uygulayarak geçip, insan-i kamil olmak ve 4 kapı 40 makamı bilmek ve yerine getirmek.
7-Meveddet: (Tevella – Teberra) Allah pek çok ayette Peygamber ve onun Ehli-i Beytine ve soyuna sevgi ve bağlılık göstermemizi emretmektedir. Meveddet, sevgi ve bağlılık anlamındadır. Tanrı’nın Vedüd adından kaynaklanmaktadır.Tevellâ sevmek anlamındadır.Teberrâ ise kaçınmak anlamındadır. Alevilikte; Peygamber ve Ehli Beyitini , Peygamberin soyunu sevmeyenlerden kaçınmak anlamındadır.
Alevilikte Ehli-Bayt’ı incitmek, Peygamberi incitmekle eş değer tutulmuştur.
Alevilikte Dinin Şartları
1-Tevhid : Allah’ın varlığına birliğine inanmak,
2-Nubuvvet : Hazreti Muhammedi Son elçi olarak görmek,emirleri uygulamak,
3-İmamet: Hz.Ali ve on iki imamlara inanmak,
4-Velayet: Din ve dünya işlerinde Kuran.. imametin sonra velayet ve … inanma,
5-Adalet: Allah’ın mutlak adil olduğuna , melekler yoluyla denetlediğine inanmak,
6-Mead: Allah’ın emirlerine uyanların ödüllendirip cennete , emirlerini dinlemeyenlerin yargılanıp cennete konulmayacağına inanmaktır.